Dişçiye Gitme Korkusu Nasıl Aşılır?

Ana sayfa » Makaleler » Dişçiye Gitme Korkusu Nasıl Aşılır?

Sağlımızı ilgilendiren konularda zaman zaman kaygı duyabiliriz, bunlardan en sık rastlananlardan biri ise dişçi korkusu yada diş doktoru korkusu dediğimiz dişçiye gitmekten korkma durumudur. Yapılan araştırmalar gösteriyor ki, bu durum hiç te azımsanmayacak türden, çünkü toplumun %10 – %15 i kadarı bu tür bir durumdan ötürü dişçiye gitmekten alıkoyuyor kendisini.

Ama aslında bu dişçi korkusunu yenmenin bir yolu var ve EMDR Terapisi ile bu korkularınızdan çok kolay bir şekilde kurtulabilirsiniz.

Dişçiye giderken içinizi bir korku bir heyecanlanma alıyorsa, büyük olasılıkla daha öncesinde kötü bir deneyim yaşadınız yada dişçiye gittiğinizde başınıza kötü bir durum gelecekmiş inancı sizi bu korkuya iten sebepler arasında yer almaktadır.

Dişçi korkuları yada fobileri aşağıda ki durumlarda da olabilir

  • Dişçi randevusu planlaması yapmaktan kaçınma yada randevudan kaçma
  • Sadece dişçiye gitme düşüncesi ile bile fiziksel olarak hasta hissetme
  • Dişçi randevusunun öncesinde ki gece uykuya dalmada güçlük yaşama
  • Dişçi muayehanesinde beklerken gergin olma
  • Dişçi randevusunda kullanılacak olan malzemelerin ağza girmesinden yada ağızda olacağı düşüncesinden rahatsızlık duyma
  • İğne olmaktan, anesteziden ve aşıdan korkma durumları

Yukarıda saydığımız durumlar gibi bir durumunuz var ise eminiz ki bunların kaynağını da merak ediyorsunuzdur, ama büyük olasılıkla bu olay erken yaş travmanız olabilir;

  • Acı verici yada sizi rahatsız edici bir şekilde dişe müdahale
  • Yeterince uyuşturulmadan dişe yapılan müdahale
  • Dişçi tarafından korkuyla dalga geçilmesi ve gülünmesi sonucu oluşan utanma hissi
  • Dişe müdahale esnasında umutsuz veya kontrol dışında hissedilmesi

Bu tür durumların oluşması için illa dişçide bir olayın olması gerekmez, başka bir olayın tetiklemesi de olabilir;

  • Klostrofobi gibi veya herhangi bir fobi
  • Anksiyete veya panik bozukluk
  • Kontrolünüz dışında gelişen herhangi bir olumsuz durum
  • Çocuklarda cinsel istimara maruz kalmak
  • Erken yaşlarda dişçiler ile ilgili kötü hikayeler duymak
  • Hasta olarak dişlerden veya kokudan dolayı çekinmek

Dişçiden korkmak, yada dişçiden kaçınmak maalesef uzun soluklu bir çözüm değildir. Artık günümüzde yapılan bir çok araştırma ile, ağızda var olan sorunların tüm vücuttaki sorunlara sirayet ettiği ve başlanılması gereken ilk yer olduğu tüm çevrelerce doğrulanmaktadır.

Dişçi korkusu, dişçi fobisi yada dişçi anksiyetesinde travmatik olaylar bu korkuların gelişmesinde başrolü oynamaktadır. Zaman zaman kısa süreli dişçi muayenesi öncesinde stres yaşanabilir, önemli olan bu stres ile travmatik bir deneyim tetiklenip kaygıyı mı arttırıyor bunu bilmek önemli. Kısacası geçmişte yaşadığınız travmatik bir deneyiminiz var ise, dişçiye gittiğiniz de yada gitmeyi düşündüğünüzde bu çözümlenmemiş durumlar tetiklenebilir.

Günümüz şartlarında dişçi korkusunu yenmek için yapılacak çalışmalar mevcuttur, bunlar;

  • Bugün kü dişçi korkusunu besleyen geçmiş travmatik durumların tespiti, analizi ve çalışılması
  • Kaygıya neden olan güncel tetikleyicilerin nötr hale getirilmesi
  • Dişçi ziyaretleri için olumlu düşüncenin oluşturulması, sakinim, iyiyim, kontroldeyim gibi…

Bu tür korku durumlarında amaçlanan ilk hedef dişçi korkusunu besleyen travmatik durumların duyarsızlaştırıması, bu duyarsızlaştırma işlemi için ise EMDR terapisi kullanılmaktadır. İkinci olarak ise korkuyu tetikleyecek durumların duyarsızlaştırılması, örnek olarak dişçi ofisi, dişçi kokusu, dişçinin kendisi gibi. En son adımda da dişçiye yapılacak ziyaretler ile pozitif düşüncelerin güçlendirilmesi ve böylece dişçiye yapılacak ziyaretin ön hazırlığının yapılması.

Dişçiye yönelik korku yada kaygıya sahip bir çok insan bundan kurtulmanın mümkün olmadığını düşünür ama Emdr Terapisi sayesinde geçmiş travma duyarsızlaştırma, tetikleyicileri ortadan kaldırma ve pozitif durum ve düşünceler oluşturmayla, sahip olduğunuz bu korkunun gittiğine şahit olacaksınız.

Şimdi sizlere EMDR Terapisi ile dişçi korkusunu yenmiş 4 kişilik bir araştırmayı göstermek istiyoruz.

EMDR İle Dişçi Korkusunu Tedavi Etme

“EMDR İle Dişçi Korkusunu Tedavi Etme” Üzerine Yapılmış Bir Araştırma…

EMDR’ın dişçi korkusu üzerindeki etkisini araştıran A. De. Jongh, H.J.M. van den Oord ve E. ten Broeke oldukça pozitif sonuçlar elde etmiştir.

Amsterdam da yürütülen bu çalışmaya katılan 4 gönüllü kişi DSM 4 kriterleri altında spesifik fobi grubuna dahildir.

  • bütün katılımcılar diş tedavisinde kullanılacak malzemelere yönelik ya da tedavinin kendisine yönelik güçlü korku hissetmektedir. Bu yüzden de birkaç yıldır dişçi randevularından kaçınmaktadır.
  • diş tedavisi olamama günlük sosyal hayatı etkilemeye başlamakta.
  • katılımcılar verdikleri tepkinin ne kadar mantıksız olduğunu belirtmektedir.

Katılımcıların fobileri yaşanmış geçmiş travmatik deneyimden kaynaklı olsa da hiç birinde TSSB (travma sonrası stres bozukluğu) olmadığı belirlenmiştir. Kısacası dört katılımcıda dişçi korkusu dışında başka hiçbir fobi bulunmamakta ve bu çalışmadan önce de korkularına yönelik hiçbir tedavi almamıştır.

Katılımcılar

Mark, 24 yaşında bir erkek ve dişçi korkusunun yoğunlaştığı nokta çekem işlemleri. Korkusu 5 yıl önce bir dişçi tarafından 2 dişi çekildiğinde başlamış. Yapılan lokal anestezi etkisini göstermemiş ve işlem esnasında yapılan bütün acı müdahaleleri hissetmiş. Olayın geleceğe yansımasındaki sebep ise müdahalede duyduğu kırılan kemik sesine dişçinin hiçbir tepki vermemesi ve sanki hiçbir şey olmamış gibi işlemi yapmaya devam etmesi. Bu deneyimden sonra bir daha dişçiye gidemeyecek kadar korkmuş. Fakat yakın gelecekte yirmilik dişler için tekrardan muayene koltuğuna oturması gerekecek.

Carly, 39 yaşında bir kadın ve 30 yıldır diş tedavisine duyduğu yoğun korkusu ile yaşamakta. 8 yaşındayken gittiği dişçi tedavi esnasında oldukça hırpalayıcı davranmış. Ağzını kapatamaması için takılan kelepçeyi hatırlıyor. Yutkunmakta güçlük çekerken kaçma çabasına karşılık dişçi tokat atıyor. Bu olaydan beri dişçilerden kaçınıyor ve ne zaman dişçiye yönelik bir ortam görse veya muayeneyi hatırlatacak anısı hemen tetiklenip korkunç hatırayı tekrardan yaşıyor gibi hissediyor. 20 yıl boyunca dişçiden kaçınma ve ihmal sonucu mecburi bir ameliyat oluyor ve genel anestezi ile üst çenedeki dişlerin hepsi çekilmek zorunda kalınıyor. Bu olaydan sonra yılda bir kere dişçisine gitmeye başlıyor fakat sadece kontrol amaçlı. Bir müdahalede bulunmak hala imkânsız. Fakat şuanda alt çenesindeki sorunlu dişler yoğun bir acı yaratmakta ve tekrar dişçide bir operasyon geçirmesi gerekli.

Shirly,34 yaşında dişçi korkusu olan bir kadın. Birkaç yıl önce yirmilik dişinin çekilmesi için gerçekleşen müdahaleden sonra dişçiye gitmekten kaçınmaya başlamış. Tedavi sırasında bir anda kendisini yeşil önlüklerle kaplı bulmuş, hiçbir açıklamanın yapılmaması kendisini çaresiz hissetmesine neden olmuş. Oldukça acı verici anlarda duygusunu belirtmesine rağmen hiçbir karşılık alamamış. Sonradan anlaşılıyor ki alt çene kemiğinde çatlak oluşmuş. Korkusu yapılabilecek her hangi bir müdahale kalıcı hasara neden olabilir. Şuan ki problemi ise yirmilik dişi ile ilgili tekrardan bir operasyon geçirmesi gerektiği.

Joany, 25 yaşında diş tedavisinden korkan bir kadın. Korkusu iki yıl önce tacize uğradıktan sonra başlıyor. Olaydan sonra çenesinde yoğun bir ağrı hissediyor fakat medikal bir yardım almıyor. Acıyla geçen dört günün sonunda bir doktora gidiyor ve doktor onu hastahaneye yönlendiriyor çünkü görünen o ki çenesi kırılmış. Bir diş cerrahı kemik parçalarını bir araya getirmeye çalışmış fakat bu da oldukça sancılı bir deneyim olmuş. Bu olaydan sonrada gerekli olan bütün diş müdahalelerinden kaçınmaya başlamış. Korkularının üstesinden gelmeye oldukça motive fakat uzaktan gelen bir matkap sesi bile panik atak yaşamasına yetmekte çünkü çenesine yapılan müdahalede olan sesleri çağrıştırmakta.

Dişçi Korkusu Tedavisi  ve Süreci

Danışanlara haftada bir olmak üzere 60 dakikalık EMDR seansları ayarlandı. Seansların sayısı ise danışanların ihtiyacına yönelik değişkenlik göstermiştir. Her seansın sonuna uygulanan testler ise her hafta alınan yolu göstermeye yardımcı olmuştur. Tedaviyi EMDR 2 eğitimini tamamlamış ve Shapiro tarafından oluşturulan “Fobi Protokolü”nü bilen bir psikolog tarafından gerçekleştirilmiştir. Protokol geçmişi-bugünü-geleceği çalışır. Protokol şu adımları içerir;

  • Sıkıntıya sokan eski anı ya da anıların duyarsızlaştırılması
  • Kaygıyı tetikleyen uyaranların duyarsızlaştırılması
  • Danışanı geleceğe hazırlama.

Sonuçlar

Mark

Mark ile travmatik anısı EMDR ile çalışıldığında anının rahatsızlık seviyesi (0:rahatsızlık yok-10:rahatsızlık çok yüksek) 8,5’ten 1’e düşmüş. Ardından da pozitif inancı güçlendirilmiştir. Seansların bitimi ile kontrol görüşmeye çağırılan Mark doldurduğu testler ve gözlemler sonucu artık klinik olarak spesifik fobi kriterleri arasında yer almadığı görülmüştür. Seanslardan sonrada çalışmanın olumlu sonuçları devam etmiştir. Mark 2 hafta sonra yirmilik dişini çektirebilmiştir. Bir sonraki hafta başka bir dişi çekilmiştir. Bütün bunlar olurken de danışanın bilinci açık ve çok düşük düzeyde kaygı deneyimlemiştir.

Carly

Carly’nin EMDR görüşmeleri üç seans sürmüştür. Üçüncü görüşmede “bunula baş edebilirim” pozitif inancı güçlendirilmiştir. Seanslardan önce spesifik fobi kriterinde olan Carly artık bu kriterleri karşılamıyor ve iyileşmiş gözüküyor. Tedavi kaygı seviyesinin düşmesinde oldukça etkili olmuş ve seans bitiminden 2 hafta sonra dişçiye giderek belirgin bir rahatlıkla tedavisini olabilmiştir.

Shirly

Shirly ile üç EMDR seansı yapılmıştır. Anısına yönelik olan yüksek rahatsızlık seviyesi 0’a yaklaşılmıştır (0:rahatsızlık yok-10:rahatsızlık çok yüksek). Üçüncü seansta “güçlüyüm” pozitif inancı güçlendirilmiş ve böylelikle fobi protokolü bitirilmiştir. Seansın kalanında Shirliy’nin diş doktoruna gideceği zamana yönelik hazırlık çalışması yapılmıştır. Son EMDR seansından 3 hafta sonra Shirly kendi isteği ile bir doktora gitmiş ve yirmilik dişini sorunsuzca çektirmiştir. Bu süreçte baş edilebilir bir sıkıntı seviyesi olduğu belirlenmiş ve ilerleyen süreçte ihtiyaç duydukça da dişçiye gidebileceğini belirtmiştir.

Joany

Joany’nin tedavisinde diğer üç danışanınkinden daha farklı bir rota izlenmiştir. İlk olarak “Maruz Bırakma Tedavisi” uygulanmıştır. Giderek artan matkap sesine aşamalı olarak maruz bırakılmıştır. Fakat iki metre uzaktan gelen ses bir kaç dakika içinde rahatsız edici anıyı tetiklemiş ve kaygı seviyesinde ani yükselişe sebep olmuştur. Sese karşı hiçbir alışma gözlemlenmemiştir. Joany’nin bu şekilde tedaviye devam edilecekse seansları bırakma isteğinden dolayı o da EMDR terapi grubuna dahil edilmiştir.

İlk EMDR seansında, anısına odaklandıkça ona şiddet uygulayan kişiye yönelik duyduğu yoğun öfke duygusuyla çalışmıştır. Seansların devamında rahatsızlık seviyesinde önemli bir düşüş olmadığından pozitif inancın güçlendirilmesine de ne yazık ki geçilememiştir. Buna rağmen bir sonraki seansına geldiğinde kendisini dişçiye gitmeye hazır olduğunu belirtmiştir. Terapistin önce EMDR seanslarının bitmesi gerektiğini anlatıp danışanı ikna etmeye çabalasa da danışan “bu öfkeyle artık yüzleşmesi gerekmediği ”ni belirtmiştir ve dişçiye gitme kararından vaz geçmemiştir. O esnadan müsait olan dişçiye gidilmiştir ve tedavi için lokal anestezi uygulanmıştır. Joany’ın kaygı seviyesini makul bir noktada tutabildiği gözlemlenmiştir. Dişçi matkabı birkaç dakika kullanarak dolguyu uygulayabilmiştir.

Sonuç olarak yukarıda gördüğünüz gibi 4 katılımcının yaşadığı durumları okuduğunuzda bu bende var dediğinizi duyar gibiyiz, ve de gördüğünüz gibi Emdr Terapisi  sayesinde artık durumları onları esir etmekten çok uzaklarda ve rahatlıkla tedavilerini yaptırmaktadırlar.